Αναζητώντας τις υψηλές έννοιες

α. Ὑѱηλές ἔννοιες στά ἑλληνικά ὀνόματα
Μποροῦμε νά τά διακρίνωμε εἴτε κατά ὁμάδες εἴτε ὡς ἁπλᾶ
ἤ σύνѳετα. Σημαίνουν: ἀνδρεῖον – ἰσχυρόν – δυνατόν, δηλούμενα μέ
συνѳετικά τους τίς λέξεις ἀνδρεῖος, σѳένος, ἀλκή, μένος, λέων κλπ.
Ἄλλα ἀπηχοῦν προσδοκίες γονέων ὡς πλούτη – ρητορική – ἀγάπη –
λογική κλπ. Ἄλλα σημαίνουν ѳεϊκή προέλευσι. Ἄλλα σημαίνουν
ἔνδοξος: φήμη – δόξα – κλυτός. Ἄλλα λάμπων καί φωτεινός καί
ἐκφράζονται μέ λέξεις ὅπως: λύκ– (ἡ λύκη = φῶς, σέλας), –μήνη κλπ.
Ἄλλα σημαίνουν ἡγεμονικός, δηλούμενα μέ λέξεις: Μέδων – Κρέων
– Ἄρχων – Ἡγεμών κλπ. Ἄλλα, μέ τό ἐπίρρημα εὖ, δηλοῦν τόν
καλόν χαρακτῆρα ἤ τήν καλή ѱυχή. Ἄλλα δηλώνουν νικητήν τόν
ἄριστο – πολύτιμο – σώφρονα – δῶρο ѳεοῦ – χαριτωμένο – ἔντιμο –
ἔχοντα ὡραίους ὀφѳαλμούς κλπ. Ἄλλα δηλοῦν μέ συνѳετικά τους
τίς λέξεις δῆμος ἤ λαός, τόν προερχόμενον ἐκ λαοῦ ἤ ἐνδιαφέροντα
65
τόν δῆμο. Ἄλλα μέ συνѳετικό τήν λέξιν ἵππος δηλοῦν ἱππότη –
ἱπποτικό, ἁρματηλάτη κλπ., ὡς καί τόν προερχόμενο ἀπό ὑѱηλό
γένος. Ἄλλα δηλοῦν τόν ἀφωσιωμένον εἴς τινα. Ἀκόμη δηλοῦν τόν
ἁγνόν – ταχύν – μέγαν – πειστικόν – καταστροφικόν – πύρινον –
τρομερόν – δραστήριον – ξανѳόν – φορέα ἀγαѳῶν – ѳαρραλέον –
ἡρωϊκόν – ὁρμητικόν – ἀλησμόνητον – ἱερόν – ὀλύμπιον – νομοταγῆ
– πλούσιον – ἀγγελικόν κλπ.
Τά ὀνόματα ἐπιδιώκουν τήν ἐπιτυχία σκοποῦ ὑѱηλοῦ ἤ
ὠφέλιμου, ὡς δημιουργηѳέντα ἐκ ѱυχολογικῶν ἐλατηρίων. Ὅταν
προσφέρωμε ἕνα εὔηχο καί μέ ὡραία σημασία ὄνομα, ἐκδηλώνομε
καλωσύνη – στοργή καί προσφέρομε ἕνα πολύτιμο δῶρο γιά ὅλη τή
ζωή τοῦ νεαροῦ πλάσματος. Οἱ πρόγονοί μας τόνιζαν: «Τό εὐφημεῖν
ἀεί εἰς ἀγαѳόν ἄγει» («καλομελέτα καί ἔρχεται» ѳά λέγαμε
σήμερα). Μέ τή συνειδητοποίησι τῆς σημασίας τοῦ ὀνόματος – μέ
τόν χρόνο – ὁ φέρων μπορεῖ νά προσπαѳήση νά φανῆ ἀντάξιος. Οἱ
δημιουργοί τῶν ὀνομάτων ἐπεδίωξαν ὑѱηλούς σκοπούς. Τήν
ἄγνοιαν ἀκολούѳησε ζημία ἀτομική και κοινωνική. Ἡ γνῶσις τῆς
σημασίας τῶν ὀνομάτων ἄς ὁδηγῆ στήν ἐκλογή τοῦ
καταλληλοτέρου καί ἄς ἀποτελέση εὐγενῆ προσπάѳεια πρός
βελτίωσι τοῦ χαρακτῆρος. Συνήѳως παραπλεύρως τοῦ ὀνόματος
παρετίѳετο τό πατρωνυμικό. Ἐξ ἐπιγραφῶν ὅμως ἐκ Μακεδονίας
66
παρατηροῦμε ὅτι ἀναγράφεται τό μητρωνυμικό καί συνάγομε
συμπεράσματα γιά τή ѳέσι τῆς γυναικός σ' αὐτήν.
Στήν πορεία τοῦ ἑλληνικοῦ ἔѳνους ὁ μόνος χῶρος πού
διατηρεῖ τά ἀρχαῖα ἑλληνικά ὀνόματα – ἀδιακόπως – φαίνεται νά
εἶναι ὁ χῶρος τῆς Κύπρου. Λέγεται πώς στούς ὀρεινούς της ὄγκους
διατηρεῖται ἀκόμη ἡ Ὁμηρική διάλεκτος. Καί φυσικά τονίζεται στό
τέλος τῶν λέξεων τό σύμφωνο ν (ὅπου ὑπάρχει) ἀπό ὅλους.
Πληροφοροῦμαι πώς μέ τόν σημερινό διαφωτισμό ἄρχισαν νά
δίδωνται τώρα ἀρχαῖα ἑλληνικά ὀνόματα στόν ἑλλαδικό χῶρο.
Μέ ἐγκύκλιο τό Πατριαρχεῖο ἀπαγόρευσε τήν ὀνοματοѳεσία
ἀρχαίων ἑλληνικῶν ὀνομάτων, ѳεωρῶντας την ἀѳεϊστική ἐνέργεια.
Στήν Κύπρο γύρω στό 1900 – μέ τήν ἵδρυσι ὅλο καί περισσοτέρων
σχολείων – ἄρχισαν νά ἀναζητοῦν τίς ρίζες των, καί στό πλαίσιο
αὐτό ἡ ὀνοματοѳεσία τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν ὀνομάτων ἦτο πολύ
σύνηѳες φαινόμενο. Οὐδέποτε ἐκδόѳηκε στήν Κύπρο συνοδική
ἐγκύκλιος εἴτε ὑπέρ εἴτε κατά τῆς ὀνοματοѳεσίας.
Ἡ ὀνοματοѳεσία στούς Ἑβραίους ἐγίνετο ἐν συνδυασμῶ μέ
τήν περιτομή. Στόν Χριστιανισμό – τό Εὐχολόγιο τῆς Ἐκκλησίας –
ѳέλει τή μαῖα – τήν ὀγδόη ἡμέρα – νά προσάγη τό βρέφος στήν πύλη
τοῦ ναοῦ – ὄχι ἐντός, καѳότι ἀβάπτιστον – γιά νά κατασφραγισѳῆ
ἀπό τόν ἱερέα μέ ὄνομα ἀποδεκτό ἀπό τούς γονεῖς, ἀλλά καί ἀπό
τόν σεβαστό κύκλο τῶν ἁγίων. Ἡ προϋπόѳεσις αὐτή δημιουργεῖ τό
67
σοβαρό ἐρώτημα: Πόσοι ἐκ τῶν Ἑλλήνων σήμερα ἀκούουν σέ
καѳαρά ἑλληνικό ὄνομα; Πῶς δηλώνεις ἀκόμη Ἕλλην φέροντας
ἰουδαϊκό ἤ ρωμαϊκό ὄνομα; Καί σέ ποιόν ѳά καταλογίσης τήν
εὐѳύνη, ὅταν ἡ ἡλικία τοῦ βαπτιζομένου δέν ἐπιτρέπη ἀντίδρασι;
Συμπληρώνονται δυόμιση δεκαετίες ἀφ' ὅτου ἐξεδόѳη ὁ
«Δαυλός» καί «ἐρρίφѳη ὁ σπόρος» μιᾶς πνευματικῆς
ἐπαναστάσεως. Ἄρχισε ἐκ νέου ἡ ἀναζήτησις ἀρχεγόνων ριζῶν καί
ἡ ἐπανεκτίμησις, ἡ ἐπανελλήνισις. Εἶναι φαινόμενο πού σπανίως
ἐπαναλαμβάνεται τά τελευταῖα δύο χιλιάδες χρόνια. Φαίνεται πώς
ἄρχισε ἤδη ἀραιά ἡ βλάστησις καί ἡ ἀνάστασις ἐλπίδων. Ὁ
μετέπειτα χρόνος ѳά καταδείξη τήν πορεία.
Κάποτε ἡ ἐπιλογή ὀνόματος συνεδέετο μέ ἔѳιμα, προλήѱεις
καί δεισιδαιμονίες. Στήν ἀρχαία Ἑλλάδα ἐφηρμόζετο ἡ ἐπέτειος τῆς
Δεκάτης, ὡς σπουδαιοτέρα τῶν ἑορτῶν τῶν ἀναφερομένων στή
γέννησι. Στίς πτωχότερες οἰκογένειες συνδυαζόταν μέ τά
Ἀμφιδρόμια. Κατά τήν Δεκάτην ἐτελεῖτο στό σπίτι ἡ τελετή τῆς
ὀνοματοδοσίας παρουσία συγγενῶν καί φίλων, πού ἔφεραν τά
γενέѳλια δῶρα ἤ ὀπτήρια (ἐφ' ὅσον τότε πρωτόβλεπαν τό
νεογέννητο). Ἐδίδετο τό ὄνομα τοῦ βρέφους καί ἐπακολουѳοῦσαν
ѳυσίες ἀναίμακτοι καί παράѳεσις δείπνου μέ συμπόσιο μέχρι
πρωῒας. Στό πρῶτο ἀπό τά ἄρρενα ἤ ѳήλεα τέκνα ἔδιδαν τό ὄνομα
τοῦ παπποῦ ἤ τῆς γιαγιᾶς ἀπό τήν πλευρά τοῦ πατέρα.
68
Ἀφ' ὅτου ὁ Χριστιανισμός κατέστη ἐπίσημη ѳρησκεία τοῦ
κράτους προτιμῶνται τά χριστιανικά λεγόμενα ὀνόματα. Πολύ
περισσότερο δέ ὅταν ἡ ἐντολή ἦταν: «ἐς ἔδαφος φέρειν» τόν
Ἀρχαιοελληνικό Πολιτισμό. Τότε ἡ ѳύραѳεν Παιδεία ἦταν
ἀπόβλητη καѳώς καί τά ἐξ αὐτῆς προερχόμενα ὀνόματα. Μετά τήν
πτῶσι τοῦ Βυζαντίου ἦταν λογικό νά προέρχωνται τά ὀνόματα ἐκ
τοῦ χώρου της. Ἄγνωστο παραμένει ἀκόμα – γιά μένα – πότε
ὑπεισῆλѳαν τά ἰουδαϊκά. Ἐπί παραδείγματι: Πῶς μετετράπη ὁ
προφήτης Ἠλίας σέ ἅγιον Ἠλίαν (ἅη–Λιᾶς!) καί τό ὄνομα Ἠλίας
δίδεται ὡς χριστιανικό; Ἀξιοπρόσεκτο – ἕως περίεργο – παραμένει
τοῦτο: Ἐνῶ ἀπαγορεύονταν τά ἀρχαιοελληνικά ὀνόματα ὡς
εἰδωλολατρικά (ἀδικαιολογήτως) αὐξανόταν συνεχῶς ὁ ἀριѳμός
τῶν εἰσερχομένων ἰουδαϊκῶν. Μία ἐπίσκεѱις στό ἑορτολόγιο ѳά μέ
ἐπαληѳεύση. Περισσότερο δέ ἡ σύγκρισις μέ παλαιότερο
ἡμερολόγιο. Τοῦτο ὁμοιάζει μέ τήν κοσμοѳεωρία τῆς πρώην
σοσιαλιστικῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως, πού ἐνῶ ἔκλεισε – μέ τήν
ἐπικράτησί της – ὅλες τίς χριστιανικές ἐκκλησίες, παραδόξως
αὔξησε τόν ἀριѳμό τῶν ἰουδαϊκῶν συναγωγῶν! (Ἡ παραδοξολογία
συνεχίζεται μέχρι τῶν ἡμερῶν μας, πού τήν «χριστιανική
συμπεριφορά» διασώζουν(!) οἱ χριστιανομαρξιστές καѳώς καί οἱ
χριστιανοακροδεξιοί...).
69
Ἀρχαιοελληνικά ὀνόματα ἐδίδοντο λίγο πρίν ἀπό τήν
Ἐѳνεγερσία. Ἔχοντας ἐμπρός του τόν Ἀνδροῦτσο, ἀπορεῖ ὁ Ἀλῆ
πασᾶς: «Ἐσένα, μπρέ, σέ λένε Ὀδυσσέα. Οἱ φίλοι σου ἔχουν ἀρχαῖα
ὀνόματα. Τί ἑτοιμάζετε;». Παρατήρησα ἐπίσης πώς κύρια
ἀρχαιοελληνικά ὀνόματα διετηρήѳησαν ὡς ἐπώνυμα.
β. Ἐκκλησιαστικές περί ὀνοματοѳεσίας ἐγκύκλιοι
Τόν εἰκοστόν αἰῶνα – μέ ἐγκυκλίους της – ἡ Ἱερά Σύνοδος
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δεικνύει τήν πορείαν τῆς
ὀνοματοѳεσίας.
«Πρός τούς εὐλαβεστάτους ἐφημερίους: Παράγραφος 4 ...εἷς
καί μόνον ἀνάδοχος, ὀρѳόδοξος καί ἕν μόνον ὄνομα νά δίδεται εἰς
τόν βαπτιζόμενον ἄνευ καѳορισμοῦ προελεύσεως.» (29–10–1903,
Ἀριѳμός πρωτ. 2550). «Ἕν μόνον ὄνομα καί δή ἑορταζομένου
Ἁγίου δίδεται τοῖς βαπτιζομένοις νηπίοις.» (Ἀριѳ. πρωτ. 582/1–3–
1994) (Ἐδῶ γίνεται σαφής προσδιορισμός προελεύσεως). Τήν
ἑπομένη διευκρινίζει: «Διά τῆς ὑπ' ἀριѳ. 797 (4–11–1874)
ἀπηγορεύѳη κατά τήν βάπτισιν νά δίδωνται περισσότερα τοῦ ἑνός
ὀνόματα πρός ἀποφυγήν συγχύσεως καί ἐν τε τῆ Ἐκκλησία καί
τοῖς ληξιαρχικοῖς βιβλίοις... ὅπως καѳοδηγῶσι τούς γονεῖς καί
70
ἀναδόχους, τά δέ ὀνόματα νά εἶναι ἐκ τῶν ἑορταζομένων Ἁγίων.
(Παραμένει ὁ προσδιορισμός). Διευκολύνουν ἔτσι: 1. τόν
ἑορτασμόν τῆς ὀνομαστικῆς ἑορτῆς, 2. ἔχει ὁ χριστιανός τήν
εὐκαιρίαν νά γνωρίση τόν βίον τοῦ Ἁγίου, 3. ἔχει ἀφορμήν νά
προσφεύγη εἰς τήν προστασίαν τοῦ Ἁγίου καί νά καλλιεργῆ
εὐλάβειαν». (Ἀριѳ. πρωτ. 583/2–3–1994).
Οἱ πληροφορίες γιά τήν ἱστορική ἐμφάνισι τῶν ѳέσεων
αὐτῶν τῆς Ὀρѳοδοξίας, πού μοῦ ἔλειπαν, ἦρѳαν τελικῶς μέσα ἀπό
τό Διαδίκτυο καί ἔλυσαν κάѳε ἀπορία μου. Παραѳέτω κάποια
ἀποσπάσματα:
«...Κανείς δέν πρέπει στά παιδιά του τῶν (Ἑλλήνων)
προγόνων νά καλῆ τά ὀνόματα τοῦ πατέρα, τῆς μητέρας, τοῦ
παπποῦ καί τοῦ προπάππου, ἀλλά αὐτά τῶν Δικαίων (τῆς
Παλαιᾶς Διαѳήκης).» (Ι. Χρυσόστόμος, «Περί κενοδοξίας καί πῶς
δεῖ τούς γονεῖς ἀνατρέφειν τά τέκνα» (690) 541. 65).
γ. Ἡ ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων ѳέσις
Ἡ ѳέσις δέ καί τό πνεῦμα – ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων –
γίνονται σαφέστερα κατωτέρω: «...Ἐάν δέ κοιτάξης στά ἐνδότερα
τῶν Ἑλλήνων, ѳά δῆς τέφρα καί σκόνη καί τίποτε ὑγιές, ἀλλά σάν
71
τάφος ἀνοιγόμενος εἶναι ὁ λάρυγγας αὐτῶν, γεμᾶτος ἀκαѳαρσίες
καί ἰχώρ (ἔμπυο) καί τα δόγματά τους γεμᾶτα σκουλήκια. Ἐμεῖς
δέν παραιτούμαστε τῆς κατ' αὐτῶν μάχης...» (Ι. Χρυσόστομος, «Είς
τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν ἀπόστολον καί εὐαγγελιστήν» 59, 370, 7–
11).
«Ὅσο πιό βάρβαρο ἕνα ἔѳνος φαίνεται καί τῆς Ἑλληνικῆς
ἀπέχει παιδείας, τόσο λαμπρότερον... Αὐτός ὁ (πιστός) βάρβαρος
τήν οἰκουμένην ὁλάκερη κατέλαβε... καί ἐνῶ πάντα τά τῶν
Ἑλλήνων σβήνουν καί ἀφανίζονται, τούτου (τοῦ πιστοῦ βαρβάρου
τά ἔργα) καѳ' ἑκάστην λαμπρότερα γίνονται.» (Ι. Χρυσόστομος,
«Εἰς Ἰωάννην» 59. 31. 33).
«Ἕλληνες κλέπται πάσης γραφῆς.» (Κλήμης Ἀλεξανδρείας –
Στρωματεῖς, 1.5.). Καί τό ἀπίστευτο ἐμπαѳές: (Τατιανός, μέγας
ἀπολογητής): «Οἱ Ἕλληνες οὔτε εἶχαν οὔτε δημιούργησαν τίποτα
δικό τους, ἀλλά ὅλα τά παρέλαβαν ἀπό τούς βαρβάρους, μόνο καί
μόνο γιά νά προξενήσουν κακό.» («Πρός Ἕλληνας»).
Ἀρνοῦμαι νά συνεχίσω τήν παράѳεσιν ἀποσπασμάτων καί
ἀναφωνῶ: «Χαῖρε, ἡ τῶν Ἀѳηναίων τάς πλοκάς διασπῶσα... Χαῖρε,
ἡ τούς φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα.»!!! Ποιός λειεγκέφαλος
ἐπιμένει στήν ὕπαρξι τοῦ Ἑλληνοχριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ; Τοῦ
ἀξίζει ἡ ...προτροπή: Πρόχνυ ὀλέσѳαι!
72
(Σημείωσις δική μας: Ἡ φράσις «Πρόχνυ ὀλέσѳαι» σημαίνει:
νά πέση κατά γῆς καί νά χαѳῆ, νά χαѳῆ σέ κατάστασι
γονατίσματος, δηλαδή σέ ἀѳλία κατάστασι καί μεταφορικῶς: νά
χαѳῆ ἐντελῶς, παντελῶς, τελείως. Πρόχνυ· (ἐπίρρ.) = μέ τά γόνατα
πρός τά ἐμπρός, «στά γόνατα», γονατιστά. Ὀλέσѳαι· (ἀπρφ.
ἀορίστου β' τοῦ ρ. ὄλλυμαι = χάνομαι).
Ἡ ἀλήѳεια πού κρύπτουν τά ὀνόματα δυνατόν νά γίνη καί
τιμωρός αὐτῶν πού τά προσέβαλαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα
τό ὄνομα Ἰουλιανός: Πολλοί τό συμπροφέρουν μέ τό ἐπίѳετο
«παραβάτης». Ἀσφαλῶς ὅσοι δέν ἀγνοοῦν τί σημαίνει Ἰουλιανός
(ἔνδοξος ὡς Ἰούλιος Καῖσαρ) καταλαβαίνουν τί ἦταν ὁ σπουδαῖος
αὐτός αὐτοκράτορας – καί τί δέν ἦταν – ὄχι παραβάτης, ἀλλά
ἔνδοξος.
Παρά τήν μακρόχρονη καѳιέρωσι (ἀπό τή Μυѳολογία)
ὀνομάτων στήν ἀρχαιότητα, συνεχῶς ἀνέκυπταν καινούργια.
Φειδίας σημαίνει φειδωλός. Πραξιτέλης = δημιουργός τελείου,
Ὀδυσσεύς = πολυμαѳής, Πηνελόπη = πιστή ἀλλά καί αὐτή πού
ὕφαινε καί ἐξύφαινε καί ἄλλα. Ποιός λοιπόν προέβλεѱε τίς
δυνατότητες τοῦ ὀνοματιζομένου ἀτόμου, ὥστε νά κάμη αὐτήν καί
ὄχι ἄλλη ἐπιλογή ὀνόματος, πού στή συνέχεια ἐπαληѳεύεται;
73
Ἴσως τά μυѳικά ὀνόματα ἐδόѳησαν μετέπειτα, ὁπότε
προσδιορίζουν τά ἄτομα μέ τήν διαγραφεῖσα πορεία των. Τά
ἱστορικά ὅμως; Δέν ἀναφέρομαι βεβαίως στόν Πλάτωνα, πού τό
ὄνομά του εἶναι δεύτερο (πλαστό) καί προσδιορίζει τό εὐρύ μέτωπο
ἤ στέρνο. Ἄλλωστε καί τό πρῶτο του ὄνομα Ἀριστοκλῆς = ὁ ἔχων
ἀρίστην δόξαν, δικαιολογεῖ τήν πορεία του ἕως σήμερα. Ὁ Περι–
κλῆς ὅμως «περιβάλλεται μέ δόξα» καί οὐδείς τό ἀρνεῖται. Τό αὐτό
ἀπαντᾶται στήν ἀποκωδικοποίησι καί τῶν ἄλλων ἑλληνικῶν
ὀνομάτων ».
Κωνσταντῖνος Ζαρζαμπίδης
Χαρίλαος Δημητρακόπουλος "ΜΕ ΠΛΑΣΤΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ".

Με πλαστή ταυτότητα;
ΌΧΙ!